Islami i Brendshëm dhe Universal
Interviste me Sheikh Muhamed Rrahim Bawa
Muheijedin (Ral.), një Mysliman Sufi nga
Përderisa i afrohem dhomës së tij vërej një plak
mjaftë të ligë nga shëndeti që gjendet i shtrirë në krevatin e tij.
Lart mbi kokën e tij, një flladitëse rrotullohet dhe flladitë këtë
dhomë modeste ku, për shkak të shëndetit delikat, ai ka kaluar gati
dy vite. Është mbrëmje në Sri Lankë, ky ishull i Indisë që më parë
është quajtur Ceylon. Nxehtësia tropikale e ditës i ka hapur rrugën
flladit lehtësues të natës që përhapet nëpër kryeqytetin e
Kolumbise.
Plaku i vjetër papandehur e ndien veten që duhet
të ngrihet. Përderisa mundohet të ngrihet, dy prej Amerikanëve të ri
të ulur pranë shtratit të tij me kujdes i ndihmojnë të Shenjtit Bawa
Muheijadin. Duke e vendosur veten me këmbët kryq, ai e pyet dikënd
ta lëshoj “Radio Tambi” – stacionin e radios të quajtur “vëlla i
vogel”.
Me nxitim u futa brenda, ishte momenti edhe për
një intervistë. Prej që kisha ardhur në Kolumbi dy javë më parë, i
kam inqizuar disa sesione me Bawën për ti transmetuar në serien e
radios Amerikane, “Shpirtërat e Afërm” (Kindred Spirits)
I ulur në dysheme pranë tij, njëri tërhiqet në
thellësinë e syve të tij të përjetshëm, ku koha pushon së
ekzistuari. Bava ndricon. “Dashuria ime ju,
tambit e mi.” ai fillon
duke buzëqeshur. Gjuha Tamile e Bawes përkthehet njëherësh në
Anglisht nga gruaja e një mjeku lokal. “Më keni pyetur për fenë e
Islamit.” Zëri i tij është i butë.
“Të veprosh kualitetet e së vërtetës, dhe të
përqafosh me dashuri të vërtetë, është Islam. Zemrat e lodhura, ato
të lënduara, ti përqafosh ato me dashuri, dhe tu japësh qumështin e
dashurisë, ti përqafosh ato fytyrë për fytyre, zemër në zemër, në
bashkim, ajo është Islam. Ti ngushëllosh zemrat që janë të lënduara.
Të gjithë nuk do të pranojnë këtë. Disa njerëz që kanë gjetur
qartësim mund të pranojnë këtë të jetë Islam. Në qoftë se e kupton
këtë është mirë.”
Plaku i urtë qindvjeqar duket shumë i lodhur. Ai
me durim po i përgjigjet pyetjeve të mija të shumta. Pyetjet janë
bërë më së shumti nga perspektiva e një audience Amerikane – ku për
të cilët termi “Islam” shpesh kuptohet me imazhet e televizionit të
të kidnapuarve, bandave të frigshme, dhe zakoneve mesjetare. Një
pjesë e interesimit tim në Baven ishte nxitur nga një artikull i
publikuar në Time magazine atëherë kur kishte arritur kulminacioni i krizës së
kidnapuarve në ambasadën Amerikane në Iran. Bava paraqitet me një
mospajtim të rreptë ndaj Ajatollah Homeinit.
Bava
qëndronte pas asaj se veprimet e prezentuara nga Homeini si Islamike
kurr nuk kanë qenë më larg të vërtetës dhe në kundërshtim me mesimet
e Profetit Muhamed a.s. dhe Kuranit, shkrimi i shenjtë i Islamit.
Shkruajti Bava Ajatollahit: “Para pesëqind viteve, një numër i Sufinjëve Persian, mistikëve dhe
njerëzve të lartësuar jetonin në Iran. Librat e zgjuarsisë që ata
shkruajtën ende ekzistojnë. Së paku lexojë ato. Për shkak të këtyre
njerëzve, vendi lulëzoi me zgjuarsinë e Zotit. Por sot, Irani ka
ndryshuar në një komb të luftës, ku gratë, fëmijët dhe burrat po
nxitën që ti kapin armët, të bërtasin se ata do të vrasin dhe
derdhin gjak, dhe po thërrasin për hakmarrje. Mos i mëso
përcjellësit e tu dhunë dhe luftë; mësoi të besojnë në Zot.”
Bawa Muheijedin është një njeri i paqës. Kjo
shihet në fytyrën e tij pa rrudha, dhe reflektohet në një harmoni
integruese tek studentët e tij, që ishin ulur me mua në dysheme
gjatë intervistës në Sri Lankë verën e kaluar.
Më kujtohet kur vura re reflekimin e ngjyrave nga më të
ndryshmet të pjesëmarrësve atë natë:
Grate Hinduse me pik në ballë, murgjit Budistë në rroba ngjyrë
portokalli, Myslimanët që mbanin kapelë të lutjes, dhe nxënësit të
Krishterë dhe Jehuditë që kishin ardhur nga Bawa Muhaiyaddeen
Fellowship e Shteteve të Bashkuara të Amerikës e bazuar në
Filadelfi. Rezultati
ishte një atmosferë e një ngrohtësie të madhe dhe pasurisë së lindur
nga ky unitet. Bava e kishte bekuar këtë mbledhje të përbashkët me
fjalët. “Familja e qeshur e
Zotit”. Dëshmon për thirrjen Universale që Islami mëson.
Nga këndvështrimi i Bavës, Islami, si më e fundit
nga fetë e mëdha, e kulminoi linjën profetike që kishte filluar nga
Ademi a.s. Kurani përqafon në mënyrë të barabartë mësimet e Musës,
Jezusit, dhe Muhamedit (a.s.). Në përgjithesi, Sufinjët (mistikët
Islamik) numërojnë Njëzet e pesë profetë kryesore, ku secili prej
tyre pat bartur copa të njëpasnjëshme informimi si një gjë-e-gjezë
për misterien e konshiences së njeriut. Është nga kjo madhësi e
vazhdueshme që Bava e nxjerr dashurinë e tij të përgjithshme.
Dimensioni mistikë që ai mëson përveq përkrahjes
së unitetin në mes të përcjellësve të të gjitha feve në botë,
gjithashtu vë në shënjestër një domethenie të brendshme. Forma e
jashtme e Jezusit a.s. shihet si një “shembull” i Jezusit a.s. të
brendshëm që rron si shpirti i secilit njeri, Musai a.s. i jashtëm
që rron si zgjuarsia e cdo personi; Muhamedi a.s. i jashtëm që rron
si drita e secilit. Kjo me përpikshmëri dëshmon budallallëkun e
fanatizmit në fe. Se në qoftë se njerëzit do ti përqeshnin cilën do
nga këto tradita profetike, do të dukej sikur që e kan keqkuptuar
veten e tyre.
Islami, sipas Baves, “nuk është vetëm për
Muslimanët.” Është në fakt themeli esencialë i të gjithë njerëzimit.
“Cdo gjë është Islam. Në qoftë se mësohet për Zotin, atje është
Islam. Ta nxjerrësh njeriun nga injoranca dhe errësira, dalngadal
është Islam.”
Nevoja që të shikosh brenda është një fill
konstant tregojnë shpjegimet e Bavës. Në rrugën e definuar nga Bava,
kërkuesit shpirtërorë janë duke bërë një hulumtim të brendshëm.
Mikroskopi i tyre është aftësia e zgjuarsisë – që e dallon dritën
nga errësira në jetën tonë – dhe sa më imet thjerrëza, aq më shumë
njëri mund të vlerësojë. Lloji që këtu është duke u ekzaminuar është
vetë-vetja, dhe sikurse shkenctarët modern që janë duke hetuar
aluzione me rekuizita edhe më delikate të atomit, gjithashtu nuk ka
fund të kërkimit të vetvetës për mistikun. Në qoftë se fuqia pa
trajtë e Allahut mund të gjendet brenda, me siguri se hulumtimi do
të jetë i mjaftueshëm të zgjasë aq sa është jeta.
E gjeta veten të nxitur kur në njërën nga
intervistat, Bava e aplikoi këtë parim tek problemi i interpretimit
literal të shkrimeve të shenjta. E pyeta për dënimin që Kurani
udhëzon për ata që vjedhin – duke ia prerë dorën hajdutit – apo për
vrasje – masakra. Bava me shpejtësi sqaroi rëndësin e kuptimit të
brendshëm:
“Në kohën e Muhamedit a.s. asnjë dorë nuk u pre,
asnjë kokë nuk u pre. Më vonë, njerëzit e interpretuan literalisht
dhe sollën këtë lloj ‘drejtësie’. Në qoftë se ia pren një dorë
dikujt, ai do të vjedhë me tjetrën! Është dëshira në zemrën e njërit
që duhet të prehet. Domethënia e vërtetë e Islamit është të falësh.
C’fardo gabime që janë bërë, duhet të falësh menjëherë në momentin e
ardhshëm.”
Bava u bë i animuar. “Në qoftë se dëshiron ta
kuptosh Islamin, duhet ta kuptosh nga një njeri i zgjuar. Në qoftë
se dëshiron të kuptosh Imanin (besimi perfektë), Allahun, Kualitetet
e Tij, vendosmërinë dhe bindjen e plotë, me të vërtetë duhet ta
kuptoni Kuranin nga njëri që e kupton Allahun. Mund të marresh dicka
pak nga ai, njëfarë qetësie shpirtërore. Sepse Islami është një
oqean i gjërë, dhe cdo fjalë e Kuranit ka 70,000 domethënie. Cdo
pikë i ka 70,000 domethënie. Për këtë arsye Kurani quhet oqeani i
njohurisë hyjnore. Kurani ka një thesarë të përhershëm që përmban
zgjuarsi të mjaftueshme për shumë shumë gjenerata. Në proporcion me
intelegjencën dhe Imanin (besimin) tënd, Kurani të jep një shpjegim.
Bava Muheijedin ishte në fakt shumë bujar me ne
nga perëndimi. Edhe pse i lodhur jashtë mase nga shërbimi i
përjetshëm i tij ndaj të varfërve dhe të uriturve të Sri Lankës,
edhe pse i kufizuar nga trupi i sëmurë, shpesh e ndieja veten të
lodhur nga faktet dhe domethëniet që më shpjegonte.
Për gjashtë javë, ne diskutuam shumë mënyra të
kuptimit të Islamit nga këndvështrimi Sufi. Nga të gjitha pyetjet,
njëra që me së shumti e irritonte Baven ishte përshtypja që
perendimorët kishin ndaj Islamit si një lëvizje ushtarake.
Ai i përshkruante ngjarjet që e kishin rrethuar
Muhamedin a.s. në shekullin e shtatë të Arabisë, ku korrupsioni,
kurvëria, dhe praktika që ti varrosnin foshnjet e femrave për së
gjalli ishte bërë e zakonshme. Deklarimi i Profetit për Një Zot të
Gjithëfuqishëm u shpall si një rrezik fetar dhe financiar tek ata që
adhuronin idolet në ceremonitë e tyre.
Sipas fjalës së Bavës, shoket e Muhamedit a.s.
sulmoheshin pa ndonjë arsye apo provokim, familjet e tyre qenë
vrarë, dhe pasuria u ishte vjedhur. Por Profeti i dashur dhe paqësor
ua ndaloi që të luftonin. Më në fund, Engjëlli Xhabrail (Paqja qoftë
me të) iu shfaqë Muhamedit a.s. me fjalë nga Zoti se vetë-mbrojtja u
është lejuar, por vetëm nën kushtet më të rrepta.
Ishin ndaluar lëndimi i grave dhe fëmijëve,
shkatërrimi i pronave, dhe të luftojnë kudo që në mënyrë direkte nuk
i ka sulmuar. Edhe në qoftë se ndonjë luftëtarë i armikut plagoset
dhe bie në tokë, njëri do të ishte i detyruar të ndalojë së luftuari
dhe menjëherë ti ofrojë ndihmë.
“Nuk është shpata që pushton,” tha Bava, “është
dashuria ajo që pushton. E vërteta, zguarsia, dhembshuria, barazia,
paqja, mëshira, të konsiderosh uritjen e të tjerëve si uritjen tënde
– jane keto kualitete që e pushtuan tokën, jo shpata – kualitetet e
mëshires, lumturisë, nënshtrimit, dhe falenderimit të Allahut. Tani
në qoftë se një gabim është bërë në këtë minute, nuk duhet të
kujtohet në sekondin e ardhshëm. Duhet të falet në atë moment.
Hakmarrja nuk vazhdon. Dhe mandej vazhdo duke bërë punën e Allahut.
Dhe në qoftë se kemi bërë ndonjë të keqe, atëhere duhet të kërkojmë
falje për atë që kemi bërë, dhe në minutin e ardhshëm ta falenderosh
Allahun. Ky është Islam. Ky është Islami i vërtetë. Ky është Islami
që Muhamedi a.s. ka mësuar.”
Përkthyer nga
Buletini Hyjnore i Universitetit të Harvardit
Titulli i ketij
buletini quhet: “Bawa
Muhaiyaddeen: Inner & Universal
Meaning of Islam".
Volume XIII Number 2”
Shkruajtur nga: David Freudberg që
është Producent Ekzekutiv në programin e radios nacionale “Kindred
Spirits” dhe që publikon vazhdimisht në Washington Post.